Lukarna, zwana również „jaskółką” lub „kukułką”, to rodzaj nadbudówki umieszczonej w dachu. Jej charakterystyczna konstrukcja dla jednych inwestorów jest elegancką ozdobą budynku, dla innych – zbędnym dodatkiem, zaburzającym jego minimalistyczną bryłę. Niezależnie od naszych upodobań estetycznych, lukarna to rozwiązanie dachowe mające szereg zalet, których nie zakwestionują nawet najwięksi jej przeciwnicy. Jakie spełnia ona funkcje na dachu i czy to rozwiązanie, które ma jedynie zalety?
Budowa lukarny i jej rodzaje
Lukarna składa się ze ściany frontowej przykrytej daszkiem, wykonanym na przykład z dachówek ceramicznych lub cementowych, i wystających ścianek bocznych. Aby osiągnąć spójność kompozycyjną z bryłą domu, trzeba jej kształt idealnie dopasować do architektury dachu.
To w efekcie sprawia, że poszczególne rozwiązania różnią się między sobą pod względem proporcji, rozmiarów i kształtu ścian, okien, a nawet osadzonego nad nimi dachu.
Najpopularniejsze rodzaje lukarn
- lukarna szczytowa – jest najczęściej wybierana przez budujących. Zazwyczaj posiada taki sam kąt nachylenia i konstrukcję jak reszta dachu, co sprawia, że jej wykonanie jest stosunkowo proste. Ponadto jest bardzo atrakcyjna wizualnie, a co równie ważne, niezwykle uniwersalna i funkcjonalna, gdyż pozwala na doświetlenie dużej powierzchni poddasza,
- lukarna trójkątna – należy do najstarszych i najbardziej popularnych konstrukcji. Jest mocno uproszczoną wersją lukarny szczytowej. Poprzez pozbawienie jej pionowej ściany uzyskano duże nachylenie połaci, skutkuje to wprawdzie małą możliwością doświetlenia, ale z kolei umożliwia szybkie odprowadzenie śniegu i deszczu z dachu,
- lukarna „wole oko” – jej charakterystyczną cechą jest zakrzywiony kształt konstrukcji. Budowa wymaga dokładności i nie lada umiejętności dekarskich oraz stosowania odpowiednich materiałów, na przykład dachówek karpiówek układanych w łuskę lub koronkę. Dlatego ten rodzaj należy do najdroższych form lukarn. Jednak niezaprzeczalny urok „wolego oka” i wyjątkowe funkcje dekoracyjne powodują, że ma ona wielu entuzjastów,
- lukarna baryłkowa – przykryta jest daszkiem w kształcie wycinka walca. Dzięki niej dostęp do okna jest bardzo dogodny i zazwyczaj przestronny, a sam budynek nabiera eleganckiego i wykwintnego charakteru. Z tego powodu najczęściej projektowana była jako element pałaców i dużych obiektów,
- lukarna trapezowa – wyróżnia się dużą szerokością, nachylonymi powierzchniami bocznymi oraz tym, że główna połać ma łagodną stromiznę w stosunku do połaci dachu. Dzięki tym właściwościom zyskujemy duży przyrost przestrzeni wewnętrznej i wygodę użytkowania poddasza,
- lukarna jednospadowa – jest najprostsza pod względem konstrukcyjnym. Ten rodzaj lukarny wymaga zastosowania dodatkowych uszczelnień dachu. Dodatkowo nie każdy rodzaj pokrycia możemy na niej zamontować. Na uwagę zasługują w tym przypadku dachówki ceramiczne swissporTON, takie jak: KODA, TITANIA i KAPSTADT, które możemy stosować z odpowiednią membraną swissporTON na dachach o nachyleniu połaci już od 100°. Chętnie wybierana w przypadku budynków nowoczesnych o prostej bryle.
Lukarna dachowa – zalety funkcjonalne
Znając podstawowe rodzaje lukarn, możemy sprawdzić czy jest to rozwiązanie, które pomoże spełnić nasze wymagania względem nowego dachu. Dzięki odpowiednio zaprojektowanej lukarnie nie tylko urozmaicimy fasadę, dobrze doświetlimy poddasze i zwiększymy jego powierzchnię użytkową.
Montaż lukarny umożliwi nam również wyeliminowanie części skosów, przez co łatwiej zaadaptujemy pomieszczenia do własnych potrzeb. Możemy też połączyć ją z balkonem i w ten sposób uzyskać taras dachowy stanowiący ciekawą alternatywę dla tradycyjnych rozwiązań.
Praktyczne zalety codziennego użytkowania
Z kolei zastosowanie lukarn wielkogabarytowych pozwoli na wpuszczenie światła słonecznego. Ponadto rozwiązanie to gwarantuje duże możliwości w kwestii doboru rozmiaru i kształtu stolarki okiennej. Warto również wspomnieć o plusach związanych z praktycznym użytkowaniem. Okna zamontowane w lukarnie mniej się brudzą, łatwiej je też umyć, a gdy przypadkiem zostawimy je otwarte, deszcz czy zalegający śnieg nie dostaną się do wnętrza domu.
Lukarna dachowa – wyzwania pod względem montażu
Budowa domu z lukarnami ma też swoje minusy. Przede wszystkim, nie można ich stosować w budynku o kącie nachylenia dachu poniżej 40°. W takim przypadku koniecznie trzeba wydłużyć ścianki boczne, co może zakłócić kompozycję przestrzenną wnętrza. Ponadto decyzję o wyborze lukarny należy podjąć już na etapie projektu, a wykonanie połączyć z budową konstrukcji dachowej. Późniejsze jej wstawienie będzie skutkowało obowiązkiem uzyskania nowego pozwolenia na budowę, a nierzadko również przebudową dachu.
Ryzyko wykonawcze i kosztowe
Same prace budowlane należy powierzyć profesjonalistom, gdyż wykonanie lukarny nie jest proste. Każdy błąd może poważnie nadwyrężyć konstrukcję dachu oraz doprowadzić do powstania mostków termicznych, które wychłodzą całe poddasze. Dodatkowo należy zastosować odpowiednią wentylację, ocieplenie oraz wykonać niezbędne obróbki dekarskie. To wszystko sprawia, że znacznie zwiększa się poziom skomplikowania dachu, a co za tym idzie, również cena i czas całej budowy.
Ograniczenia dotyczące doświetlenia
Istotną wadą lukarn jest też fakt, iż przepuszczają one dwukrotnie mniej światła od okien dachowych, a w przypadku wadliwego projektu pas światła źle się rozprasza, co doprowadza do braku optymalnego
Podsumowanie – czy lukarna to dobre rozwiązanie?
Wybierając pomiędzy domem z lukarnami a tym bez, trudno jednoznacznie wskazać to najlepsze. Wszystko zależy między innymi od naszych oczekiwań względem nowego dachu, indywidualnych preferencji, wyczucia stylu i zasobności portfela. Jedno jest pewne − rozważenie wszelkich plusów i minusów tego rozwiązania da nam pewność, że w przyszłości będziemy zadowoleni z dokonanego przez nas wyboru.
